Günümüzde demans, hem hasta bireyler hem de aileleri için zorlu bir yaşam gerçeği haline gelmiştir. Bu durumun kaçınılmaz olduğu düşünülse de, uzmanlar demansın erken belirtilerinin fark edilmesi durumunda hastalığın etkilerinin azaltılabileceği görüşünde birleşmektedir. Özellikle yaşlı bireylerde sıkça gözlemlenen bu rahatsızlık, her bireyin hayatında farklı şekillerde kendini gösterebilir. Bu nedenle, demansın 6 erken uyarı işaretini tespit etmek büyük bir önem taşımaktadır.
Demansın, yalnızca hafıza kaybından ibaret olmadığını belirtmek gerekmektedir. Uzmanlar, demansın bazı belirgin belirtilerinin yanı sıra, daha ince ve gözden kaçabilecek işaretleri de göz önünde bulundurulduğunda, hastalığın daha erken teşhis edilip yönetilebileceğini vurgulamaktadır. İşte demansa dair dikkat edilmesi gereken 6 erken uyarı işareti:
1. **Hafıza Kaybı:** Unutkanlık herkesin başına gelebilir, ancak sürekli olarak önemli tarihlerin, olayların veya isimlerin hatırlanmaması, demansın başlangıç belirtilerinden biridir. Özellikle yeni bilgilerin öğrenilmesinde güçlük çekmek, bu rahatsızlığın en bilinen ilk işareti olarak kabul edilir.
2. **Günlük Görevleri Yerine Getirememe:** Daha önce rutin olarak gerçekleştirilen görevler, zamanla zorlaşmaya başlarsa dikkatli olunmalıdır. Örneğin, yemek tarifini takip etmekte zorlanma veya iş yerinde basit işleri yapmada yaşanan sıkıntılar, demansla ilişkilendirilebilir.
3. **Karar Verememe:** Daha önce hızlıca alınan kararların, artık uzun süre düşündükten sonra alınması veya hiç alınamaması, demans belirtilerinden biridir. Bu durum, bireyin günlük yaşamında büyük zorluklar yaratabilir.
4. **Zaman ve Mekan Hissiyatının Kaybı:** Kişinin zaman, tarih veya mekân konusunda kafa karışıklığı yaşaması oldukça yaygın bir belirtidir. Özellikle yaşlılarda, gün ve ay kavramlarının belirgin bir şekilde kaybolması, bu hastalığın ilk sinyallerinden biri olarak değerlendirilmektedir.
5. **Yönetim Zorluğu:** Para yönetimi, hesaplama veya basit hesaplamalar yapmada zorlanma, demansın habercisi olabilir. Bu tür durumlar, finansal açıdan risk oluşturmakta ve kişiyi zor bir duruma sokabilmektedir.
6. **Kişilik Değişiklikleri:** Demans hastalarının, özellikle sosyal ilişkilerinde ve kişiliklerinde değişiklikler gözlemlenebilir. Daha içine kapanık hale gelme, ani öfke patlamaları yaşama veya daha önce ilgi duyduğu şeylere karşı kayıtsızlık, önemli belirtilerdir.
Bu belirtiler dışında, demansın ilerleyişine dair daha fazla ipucu bulmak mümkündür. Bireylerin ruh hali de demansı etkileyen önemli faktörlerdendir. Uzmanlar, stres, anksiyete veya depresyon gibi ruhsal durumların, demans gelişimini hızlandırabileceğini belirtmektedir. Bu nedenle, ruh sağlığını korumak, demans riskiyle mücadelede oldukça önemlidir.
Demansın tedavisinin yanı sıra aynı zamanda hastalığı önlemek için de bazı adımlar atılması gerekmektedir. Düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve sosyal aktivitelerde bulunmak, demans riskini azaltan etkili yöntemlerdendir. Ayrıca, zihinsel aktiviteleri artırmak, bulmacalar çözmek veya yeni hobiler edinmek, beyin sağlığının korunmasına yardımcı olabilir.
Bunların yanı sıra, sokakta yürüyüş yapmak, doğayla iç içe zaman geçirmek ve sevgi dolu sosyal ilişkiler kurmak, hem ruhsal hem de bedensel sağlığı olumlu yönde etkilemektedir. Ailelerin ve arkadaşların, sevdiklerinin bu belirtilerini fark etmeleri ve profesyonel destek almaya yönlendirmeleri son derece önemlidir.
Unutulmamalıdır ki, demansın kesin bir tedavisi olmasa da, hastalığın belirtilerinin erken tespitiyle, hastaların yaşam kaliteleri artırılabilir. Bu yüzden, özellikle 65 yaş ve üzerindeki bireylerin, sağlıklı yaşam tarzını benimsemesi ve düzenli sağlık kontrolleri yaptırması gerekmektedir. Demans belirtileri nelerdir, nasıl önlenir, genel sağlığımızı nasıl koruruz gibi soruların yanıtlarını aramak, hem bireylerin hem de ailelerin büyük bir sorumluluğudur. Sağlıklı yaşlamak ve demansa karşı önlem almak, her yaştan bireyin atması gereken bir adımdır.
